บอกเลยว่าช่วงนี้เทรนด์การกินอาหารจากพืช Plant-based Food กำลังมาแรง ทั้งฝั่งผู้บริโภค และผู้จัดจำหน่ายผลิตภัณฑ์ ซึ่งมีอาหารมากมายที่ทำเลียนแบบเนื้อสัตว์ชนิดต่าง ๆ รวมไปถึงเครื่องดื่มจากพืช หรือนมทางเลือกเพื่อสุขภาพ นอกจากจะไม่เบียดเบียนเนื้อสัตว์แล้ว ยังอาจช่วยลดน้ำหนักได้ด้วยนะ สำหรับใครสงสัยว่าอาหารจากพืชคืออะไร วันนี้เรามาคลายข้อสงสัยในหลาย ๆ ข้อ เรามาดูกันเลยดีกว่า !
เปิดเหตุผล ทำไมคนถึงหันมากิน Plant-based food เทรนด์นี้ดียังไง
อาหารจากพืช คือระเบียบการรับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ โดยการเน้นรับประทานอาหารจากพืช อย่าง ผัก ผลไม้ ธัญพืช ถั่ว และเนื้อสัตว์จำลองที่ทำจากพืช 100 เปอร์เซ็นต์ การเริ่มต้นรับประทานอาหารจากพืช เป็นการปรับมื้ออาหารให้มีพืชเป็นองค์ประกอบเยอะขึ้น รับประทานโปรตีนจากพืชแทนเนื้อสัตว์ ลดเกลือ น้ำตาล และเลือกใช้ไขมันจากพืชที่ดีต่อสุขภาพเช่น น้ำมันมะพร้าว น้ำมันมะกอก เป็นต้น
ข้อเหมือน และข้อแตกต่างของ อาหารจากพืช วีแกน มังสวิรัติ และ เจ
ทั้งอาหารจากพืช วีแกน มังสวิรัติ และ เจ ล้วนเป็นลักษณะการรับประทานอาหารที่เน้นการรับประทานทานพืชเป็นองค์ประกอบหลัก แต่การทานอาหารทั้ง 4 ประเภทมีรายละเอียดในด้านความเชื่อที่แตกต่างกัน ดังนั้นมาทำความรู้จัก วีแกน มังสวิรัติ และเจกันก่อนดีกว่า
- วีแกน (Vegan) เป็นการรับประทานอาหารที่ละเว้น ผลิตภัณฑ์จากสัตว์ทุกชนิด ทั้งเนื้อสัตว์ ผลิตภัณฑ์จากสัตว์จำพวกไข่ และนม รวมไปถึงการเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่อาหารอย่างเสื้อผ้า เนื่องจากการรับประทานแบบวีแกนมีปรัชญาที่ต้องการหลีกเลี่ยง ลดทอน กีดกันการทารุณกรรมสัตว์ และการแสวงหาผลประโยชน์จากสัตว์
- มังสวิรัติ (Vegetarian) เป็นการรับประทานอาหารจากพืชที่มีการแบ่งชนิด และสิ่งที่รับประทานได้หลากหลายประเภท ตามจุดประสงค์ของแต่ละบุคคล การรับประทานอาหารแบบมังสวิรัติมีปรัญชาที่ใกล้เคียงกับวีแกน แต่มังสวิรัติบางประเภทก็อนุญาตให้ทานไข่ และปลาได้ ส่วนบางประเภทก็อนุญาตให้รับประทานผลิตภัณฑ์จำพวก นม เนย และชีสได้
- เจ เป็นการรับประทานอาหารที่ละเว้นเนื้อสัตว์ตามคติความเชื่อดั้งเดิมของชาวไทยเชื้อสายจีน ซึ่งเราอาจคุ้นเคยกับการทานอาหารประเภทนี้ช่วงเทศกาลถือศีลกินเจทุกปี อย่างไรก็ตามเจถูกจัดอยู่ในการกินแบบมังสวิรัติ แต่ก็มีข้อปฏิบัติที่ยึดโยงกับศาสนาอยู่ด้วยส่วนหนึ่ง
จะเห็นได้ว่าการรับประทานอาหารทั้ง 3 ประเภทมีพืชเป็นองค์ประกอบหลัก อาหารจากพืช (Plant-based food) จึงเป็นคำจำกัดความประเภทอาหารของ วีแกน มังสวิรัติ และ เจ แต่การรับประทานที่เน้นอาหารจากพืช (Plant-based diet) เป็นการเลือกรับประทานเพื่อประโยชน์ด้านสุขภาพ เหมือน วีแกน ส่วนการตระหนักรู้ถึง การทารุณกรรมสัตว์ และสิ่งแวดล้อม เป็นผลพลอยได้จากการรับประทานอาหารจากพืช ซึ่งผู้ที่รับประทานอาหารจากพืชสามารถผันตัวเข้าสู่การรับประทานแบบวีแกน หรือมังสวิรัติในภายหลังได้เช่นกัน
นวัตกรรมเนื้อจากพืช ตัวเลือกของคนชอบทานเนื้อสัตว์
การรับประทานอาหารจากพืชอาจจะฟังดูไกลตัวสำหรับคนทั่วไปที่ทานอาหารหลากหลายทั้ง เนื้อสัตว์ ผัก ผลไม้ เนื้อจากพืชจึงเป็นนวัตกรรมที่เข้ามาช่วยให้การทานอาการจากพืชง่ายขึ้น เพราะเทคโนโลยีสมัยใหม่ไม่เพียงแต่ทำให้เนื้อจากพืช (Plant-based meat) มีหน้าตาดูเหมือนเนื้อสัตว์อย่างเดียว แต่ยังมีรสชาติที่ใกล้เคียงอีกด้วย นวัตกรรมนี้ทำให้อาหารจากพืชมีรสชาติที่อร่อยและเข้าถึงง่ายขึ้น โดยปัจจุบันมีผลิตภัณฑ์หลายแบบให้เลือกสรร ทั้งหมู เนื้อ ไก่ กุ้ง แฮม เบคอน ไปจนถึงเมนูสำเร็จรูป จึงทำให้การรับประทานอาหารจากพืชไม่ใช่เรื่องยาก เรื่องไกลตัวอีกต่อไป
ประโยชน์ของ อาหารจากพืช เอกลักษณ์ที่ไม่ควรมองข้าม
เนื่องจากการลดการบริโภคเนื้อสัตว์ทำให้เกิดการลดไขมันจากเนื้อสัตว์ ซึ่งจะส่งผลดีต่อร่างกายดังนี้
- ระบบขับถ่ายดีขึ้น เนื่องจากไฟเบอร์เป็นเส้นใยอาหารพบได้มากในพืชที่ยังไม่ผ่านการแปรรูป การรับประทานอาหารจากพืช จึงช่วยกระตุ้นการทำงานของระบบขับถ่ายได้เป็นอย่างดี
- ลดน้ำหนัก ธัญพืช และผักไม่ขัดสีส่วนใหญ่มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ และมีไฟเบอร์สูง ทำให้ร่างกายย่อยได้ช้า และรู้สึกอิ่มท้องนาน
- ดีต่อหัวใจ และระบบไหลเวียนโลหิต เนื่องจากพืชเป็นสิ่งที่ไม่มีคอเรสเตอรอล และมีไขมันอิ่มตัวบางชนิดเท่านั้น จึงมีส่วนช่วยการทำงานของหัวใจ และระบบไหลเวียนโลหิตดีขึ้นดังนี้
- รักษาระดับคอเรสตอรอล เมื่อระดับคอเรสเตอรอลไม่สูงจนเกินไป ความเสี่ยงที่ทำให้เกิดการสะสมของไขมันในเลือดก็จะลดลง ระบบไหลเวียนเลือดทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ้มากขึ้น ลดความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน และโรคหลอดเลือดสมอง
- ลดความเสี่ยงโรคความดันโลหิตสูง จากการศึกษาของ องค์กรไม่แสวงหาผลกำไร Physician Committee for Responsible Medicine (PCRM) ประเทศสหรัฐอเมริกา พบว่าผู้ที่รับประทานอาหารจากพืช เป็นประจำสามารถลดความเสี่ยงในการป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูงถึงร้อยละ 34
- ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ เนื้อสัตว์เป็นอาหารที่มีไขมันอิ่มตัวอยู่มาก ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาต่อหัวใจและระบบไหลเวียนโลหิตหากรับประทานมากเกินไป ในวารสารที่ตีพิมพ์โดย สมาคมโรคหัวใจ ประเทศสหรัฐอเมริกา ในปี 2019 ระบุว่าการรับประทานพืชเป็นส่วนประกอบหลักช่วยให้ลดความเสี่ยงของการเป็นโรคหัวใจได้ถึงร้อยละ 16
- ป้องกันโรคเบาหวาน จากการศึกษาของ PLos Medicine ในปี 2016 พบว่า อาหารจากพืช ช่วยป้องกันโรคเบาหวานประเภท 2 ได้ถึงร้อยละ 34 และยังเป็นอาหารที่ผู้ป่วยโรคเบาหวานสามารถรับประทานได้หากเลือกวัตถุดิบอย่างถูกต้อง
ข้อควรระวังในการกินโปรตีนจากพืช
- ถ้ากินแต่พืชเพียงอย่างเดียวอาจเสี่ยงจะขาดสารอาหารบางชนิด เช่น ไอโอดีน ธาตุเหล็ก สังกะสี แคลเซียม หรือวิตามินบี 12 ที่อยู่ในเนื้อสัตว์ นม ไข่ เป็นส่วนใหญ่ แต่ในผักมีน้อยมาก รวมไปถึงอาจไม่ได้รับกรดอะมิโนที่จะได้จากการย่อยโปรตีนของเนื้อสัตว์ด้วย
- การเน้นกินแต่พืชผักมากจนเกินไปอาจทำให้ระบบย่อยอาหาร และระบบขับถ่ายรวนได้ เช่น มีอาการท้องอืด อึดอัด หรือท้องเสีย เป็นต้น
- แม้จะมีไขมัน และแคลอรีต่ำกว่าโปรตีนจากเนื้อสัตว์ แต่หากรับประทานมากเกินไปก็ให้พลังงานสูงเกินความต้องการได้เช่นกัน จึงต้องจำกัดปริมาณให้พอเหมาะ
- ระวังการกินอาหาร Plant based สำเร็จรูป ที่อาจมีปริมาณโซเดียม หรือมีโพแทสเซียมสูง ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพบางคนได้ โดยเฉพาะผู้ที่มีภาวะความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ โรคไต เป็นต้น
อาหารจากพืช ให้ประโยชน์มากกว่าสุขภาพดีคือการได้ช่วยลดโลกร้อน
การลดการบริโภคเนื้อสัตว์จะทำให้พื้นที่เกษตรกรรมเพื่อปศุสัตว์ พื้นที่ปศุสัตว์ อุตสาหกรรมผลิตเนื้อสัตว์ และนมลดลงไปด้วย เนื่องจากอุตสาหกรรมดังกล่าวมีพื้นที่กว้างขวาง และมีการขยายพื้นที่มากขึ้นเพื่อตอบสนองต่อความต้องการของประชากรในโลกที่มีจำนวนเพิ่มขึ้นทุกปี นำไปสู่การถางพื้นที่ป่าเพื่ออุตสาหกรรมดังกล่าว ซึ่งส่งผลเสียต่อดิน น้ำ การสูญเสียที่อยู่อาศัยของสัตว์ป่า และการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ
เพื่อน ๆ คงเข้าใจเหตุผลแล้วใช่มั้ยหล่ะ ว่า ทำไมคนถึงหันมากิน อาหารจากพืช Plant-based food กันเยอะขึ้น เพราะประโยชน์มาเต็ม ทั้งเป็นการที่ไม่เบียดเบียนเนื้อสัตว์ ลดโลกร้อน และยังดีต่อสุขภาพอีกด้วย
Photo Credit:
Source Credit:
Comments
Stay connected